شب یلدا
شب یلدا یا شب چله، شبی است که در آن خورشید به دورترین نقطه از خط استوا می‌رسد و طولانی‌ترین شب سال را ایجاد می‌کند. این شب در ۲۱ یا ۲۲ دسامبر هر سال در نیمکره شمالی و در ۲۰ یا ۲۱ ژوئن در نیمکره جنوبی رخ می‌دهد. یلدا یکی از قدیمی‌ترین جشن‌های ایرانی است که ریشه در باورهای زرتشتی دارد که در آخرین روز پاییز و طولانی‌ترین شب سال برگزار می‌شود. نام “یلدا” از کلمه‌ای به معنای “تولد” گرفته شده است و این جشن به عنوان نماد باز شدن بهار و به دنیا آمدن نور و گرما در مقابل تاریکی و سرمای زمستان تلقی می‌شود. یکی از عناصر مهم این جشن، روشن کردن آتش است که به نماد نور و گرمای خورشید در فصل زمستان تعبیر می‌شود و در گذر زمان جای خود را به بخاری و کرسی داده است. در زمان‌های باستان، ایرانیان باور داشتند که در این شب، نیروی خیر و نیکویی بر نیروهای شرور به برتری می‌رسد.
تنقلات مرسوم شب یلدا
در شب یلدا، مردم ایران با خانواده و دوستان خود گرد هم می‌آیند و با خوردن آجیل، انار، هندوانه و دیگر میوه‌هایی که نماد سرزندگی و شادی هستند، شب را سپری می‌کنند. مصرف آجیل و میوه‌های خشک، آماده‌سازی غذاهای خاص محلی و گذراندن لحظات خوب با دوستان و خانواده در این شب، از جمله رسوم شب یلدا هستند. همچنین در این شب، مردم با خواندن شعر حافظ، فال‌گیری می‌کنند و آرزوهای خود را برای سال جدید بیان می‌کنند.
تنقلاتی که در شب یلدا استفاده می‌شود، معمولا شامل میوه‌های تازه و خشک، آجیل، نُقل، شیرینی و دسرهای مختلف است. برخی از این تنقلات نمادی از سرزندگی، شادی، عشق و نور هستند و برخی دیگر به دلیل خواص سلامتی و معنوی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه به معرفی برخی از این تنقلات می‌پردازیم:
میوه‌های تازه
انار و هندوانه از میوه‌های تازه‌ای هستند که در شب یلدا بسیار مصرف می‌شوند. انار نماد زایش و شکوفایی و هندوانه نماد خورشید و نور است. برخی مردم باز کردن انار و هندوانه را باعث شادی و خوشحالی می‌دانند. برخی از میوه‌های دیگری که در شب یلدا میل می‌شوند عبارتند از: سیب، نارنگی، گریپ فروت، خرما، خرمالو، موز و غیره.
میوه‌های خشک
میوه‌های خشک مانند انجیر، برگه زردآلو، برگه آلو، کشمش، مویز، سنجد و غیره از تنقلات شب یلدا هستند که به دلیل خواص سلامتی و معنوی مورد توجه قرار می‌گیرند. برخی از این خواص عبارتند از: تقویت سیستم ایمنی، کاهش استرس، تنظیم قند خون، بهبود هضم، پیشگیری از یبوست، تقویت استخوان، درمان کم خونی و غیره.
آجیل
آجیل به دلیل خواص مغذی و گرمی آن برای بیدار ماندن در شب طولانی و سرد یلدا مفید است. آجیل شب یلدا معمولا شامل مغزهای مختلف مانند پسته، بادام، بادام هندی، فندق، گردو و غیره است که هر کدام خواص خاص خود را دارند.
نُقل
نُقل به دلیل شیرینی و زیبایی آن برای جشن شب یلدا مناسب است. نُقل معمولا از قند، شکر، آبلیمو، زعفران، گلاب و غیره تهیه می‌شود و به شکل‌های مختلفی مانند مربع، مثلث، دایره، ستاره، قلب و غیره برش می‌زنند. برخی از نُقل‌ها نیز با افزودن مغزهای مختلف مانند پسته، بادام، گردو و غیره طعم و ظاهر خاصی پیدا می‌کنند.
شیرینی و دسر
از شیرینی و دسر برای شاد کردن مهمانان و خانواده در این شب استفاده می‌شوند.
شب یلدا و مصرف میوه خشک
میوه‌های خشک در شب یلدا به عنوان یک قسمت اساسی از تنقلات مصرف می‌شوند. این میوه‌ها نه تنها طعمی خوشمزه دارند بلکه نمادی از زمستان و خشکی است که با شروع این فصل به وضوح نمایان می‌شود. برخی از دلایل مصرف میوه خشک در شب یلدا عبارتند از:
- مصرف میوه‌های خشک در شب یلدا نماد بازگشت بهار و تازگی است. این میوه‌ها، نشانه امید به شروع یک دوره جدید از زندگی و انرژی مثبت در فصل سرما هستند.
- میوه خشک در شب یلدا نماد فراوانی و برکت است. ایرانیان باستان معتقد بودند با نگهداری میوه‌های تازه و خشک در شب یلدا، می‌تواند از خدایان خواستار فراوانی و برکت باشند. همچنین میوه‌های خشک شامل میوه‌هایی است که در فصل‌های دیگر خشک شده‌اند که نشان دهنده‌ی ثروت و ذخیره سازی است.
- میوه خشک در شب یلدا نماد سلامتی و تندرستی است که با حفظ ویتامین‌ها و مواد مغذی، یک منبع انرژی طبیعی و سالم در زمستان محسوب می‌شوند. مصرف این‌ها، به افراد کمک می‌کند تا در مقابل سرما و بیماری‌ها مقاومت بیشتری پیدا کنند. همچنین برخی از میوه‌های خشک مانند انجیر و خرما منبع خوبی از انرژی و قند هستند که می‌توانند احساس گرسنگی را کاهش دهند.
- میوه خشک در شب یلدا نماد گرمی و روشنی است. ایرانیان باستان در شب یلدا که طولانی‌ترین و تاریک‌ترین شب سال است، به دنبال گرمی و روشنی هستند. برای این منظور، آتش افروخته و میوه‌هایی را می‌خورند که نماد خورشید و گرمای تابستان هستند. مثلا هندوانه و انار نماد خورشید و انگور نماد آتش است.
طرز تهیه میوه خشک برای شب یلدا
اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که تمایل دارید برای شب یلدا خودتان میوه‌ها را خشک کنید، در ادامه با ما همراه باشید تا با انواع روش‌های ساده و کاربردی برای خشک کردن میوه آشنا شوید.
- خشک کردن میوه در آفتاب: این روش معمول‌ترین و ابتدایی‌ترین روش خشک کردن میوه است. در این روش، میوه‌ها را نصف یا خرد کرده و به مدت چند روز در فضای بیرون و در معرض نور آفتاب قرار می‌دهند. برای این کار، باید یک روز گرم آفتابی را انتخاب کنید که رطوبت هوا زیر 60 درصد باشد. میوه‌ها را روی سینی توری قرار دهید و با یک توری نازک بپوشانید. در شب، سینی را در جای سرپوشیده قرار دهید تا میوه‌ها دوباره مرطوب نشوند. هر روز چند بار به میوه‌ها سر بزنید و میوه‌های چروکیده و جویدنی را جمع‌آوری کنید.
- خشک کردن میوه در فر: این روش یکی از روش‌های خشک کردن میوه با جریان هوا است که ترکیبی از جریان هوا و حرارت کم است. این کار معمولا در فر انجام می‌شود و بهترین روشی است که می‌توانید استفاده کنید. برای این کار، میوه‌ها را روی کاغذ مومی یا لاینر های سیلیکونی قرار دهید و درون فر گرم شده به دمای 50 تا 70 درجه سانتی‌گراد بگذارید. مدت زمان خشک شدن میوه‌ها بستگی به نوع و ضخامت میوه‌ها دارد و می‌تواند از چند ساعت تا چند روز طول بکشد. در طول فرآیند خشک کردن، درب فر را کمی باز بگذارید تا بخار آب بتواند خارج شود. همچنین می‌توانید میوه‌ها را هر چند ساعت یک بار برگردانید تا یکنواخت خشک شود.
- خشک کردن میوه با دستگاه خشک کن: برای این کار، کافی است میوه‌ها را روی سینی‌های دستگاه خشک کن قرار دهید و دما و زمان مورد نظر را تنظیم کنید. دستگاه خشک کن با ایجاد جریان هوای گرم، میوه‌ها را خشک می‌کند و طعم و رنگ آنها را حفظ می‌کند. مزیت این روش این است که می‌توانید میوه‌های مختلف را با هم خشک کنید و نیازی به نظارت بر روی فرایند خشک کردن ندارید.
- خشک کردن میوه با مایکروویو: این روش یکی از ساده‌ترین و سریع‌ترین روش‌های خشک کردن میوه است. برای این کار، میوه‌ها را روی یک کاغذ مومی یا یک بشقاب مایکروویو قرار دهید و درون مایکروویو بگذارید. دما و زمان مورد نظر را تنظیم کنید و دکمه شروع را فشار دهید. معمولا برای خشک کردن میوه‌ها با مایکروویو، دمای متوسط و زمان 5 تا 10 دقیقه کافی است. اما بسته به نوع و ضخامت میوه‌ها، ممکن است این مقادیر تغییر کنند. برای اطمینان از خشک شدن میوه‌ها، می‌توانید آنها را هر چند دقیقه یک بار بررسی کنید و در صورت لزوم زمان را افزایش دهید.
- خشک کردن میوه با بخاری:
روش اول: این روش معمول‌ترین و ابتدایی‌ترین روش خشک کردن میوه بر روی بخاری است. برای این کار، میوه‌ها را نصف یا خرد کرده و روی یک سینی کاغذ روغنی یا فویل آلومینیومی قرار می‌دهید. سپس سینی را روی بخاری با حرارت کم قرار می‌دهید و مدام میوه‌ها را برعکس می‌کنید تا آب آنها به طور کامل از بین برود. مدت زمان خشک شدن میوه‌ها بستگی به نوع و ضخامت میوه‌ها دارد و می‌تواند از چند ساعت تا چند روز طول بکشد.
روش دوم: این روش یکی از روش‌های پیشرفته‌تر و بهتر برای خشک کردن میوه بر روی بخاری است. در این روش، ابتدا روی بخاری را با فویل آلومینیومی بپوشانید. سپس روی فویل یک پارچه نخی بدون پرز پهن می‌کنید. میوه‌ها را روی پارچه چیده و صبر می‌کنید تا خشک شود. بزرگترین مزیت این روش این است که لزومی به پشت و رو کردن میوه‌ها نیست و خود میوه‌ها یکنواخت و یکسان کاملا خشک می‌شوند. مدت زمان لازم برای خشک شدن میوه‌ها معمولا 10 تا 12 ساعت است.
با توجه به مطالب بیان شده خشک کردن میوه یک روش مناسب برای نگهداری و مصرف میوه‌ها در فصول مختلف سال است. میوه‌های خشک شده دارای انواع طعم‌های ترش، شیرین و ملس هستند و مواد مغذی موجود در آنها تفاوت چندانی با میوه‌های تازه ندارند. با خشک کردن میوه در خانه و یا خرید از وبسایت آویژه در تمام فصول سال و مراسمات خاص همچون شب یلدا از طعم و خواص بی نظیر آنها برای سلامتی بهره ببرید.
