بارداري يكي از شگفتانگيزترين و همزمان چالش برانگيزترين دوران زندگي يك زن است. در اين دوران، سلامت جسمي و روحي زن و جنين به شدت تحت تاثیر عوامل مختلف قرار دارد. يكي از عوامل تأثيرگذار در اين دوران، تغذيه سالم و مناسب است که علاوه بر تامين نيازهاي روزانه بدن به كالري، پروتئين، چربي، كربوهيدرات، ويتامين ها، مواد معدني و آب، به رشد و نمو جسم و ذهن جنین، پایداری سلامت زن و پیشگیری از بروز بسیاری از بیماری ها کمک میکند.
بسياري از زنان باردار با چالشها و سوالات فراوان درباره تغذيه در دوران بارداري روبرو هستند. يكي از سوالات رايج اين است كه آيا ميتوانند در این دوران ميوه خشك مصرف کنند؟ اگر بله، چقدر و چه نوعي؟
ميوه خشك به طور كلي به ميوههاي تازهاي گفته ميشود كه رطوبت آنها با استفاده از روشهاي مختلف از قبيل خشك كردن در آفتاب، فر، دستگاه خشك كن و يا مواد شيميايي كاهش يافته و مواد غذایی پرانرژی و مغذی هستند که برای زنان باردار فواید زیادی دارند، اما باید به مقدار مناسب و در زمان مناسب مصرف شوند. میوههای خشک سرشار از فیبر، آهن، پتاسیم، منیزیم، فولات و آنتیاکسیدانها هستند که به کنترل یبوست، تامین نیاز روزانه به آهن، کاهش فشار خون، تعادل الکترولیت، رشد سيستم عصبي جنين و حفظ سلامت قلب و عروق کمک میکنند.
خواص میوه خشک در بارداری
تامین مواد مغذی: میوههای خشک حاوی مواد مغذی مهمی هستند که به سلامت زنان باردار و جنین کمک میکنند. این مواد مغذی شامل فیبر، آهن، پتاسیم، منیزیم، فولات و آنتیاکسیدانها هستند.
فیبر:
میوههای خشک سرشار از فیبر غذایی هستند و به کنترل یبوست بارداری کمک میکنند. یبوست یک مشکل رایج در دوران بارداری است که با تغییرات هورمونی، فشار جنین بر رودهها و مصرف قرصهای آهن ایجاد میشود. فیبر غذایی با افزایش حجم و نرم شدن مدفوع، به حرکت رودهها کمک میکند. در دوران بارداری مصرف روزانه 25 تا 30 گرم فیبر توصیه میشود.
آهن:
آهن یک ماده مغذی ضروری برای زنان باردار است که به تولید هموگلوبین، انتقال اکسیژن به بافتها و رشد جنین کمک میکند. کمبود آهن در دوران بارداری منجر به کم خونی، خستگی، سرگیجه، ضعف و عفونتهای مکرر میشود. مصرف منابع گیاهی آهن مانند خرما، انجیر، کشمش، آلبالو و گردو به تامین نیاز روزانه به آهن کمک میکند. البته باید توجه داشت که جذب آهن گیاهی تحت تأثیر عوامل دیگر است و باید با منابع ویتامین C ترکیب شود. نیاز روزانه به آهن در دوران بارداری حدود 27 میلیگرم است.
پتاسیم:
پتاسیم یک الکترولیت است که نقش مهمی در تعادل آب و الکترولیت، عضلات قلب، فشارخون و عصب پاسخ دارد. پتاسیم باعث گسترش عروق خونی شده و فشارخون را کاهش میدهد. فشارخون بالا یا هیپرتانسیون چالش جدّي در دوران بارداري است كه باعث اختلالات جدي در سلامت جسمي و روحي زنان باردار و نيز سلامت جسمي جنين شده و منجر به پيامدهاي نامطلوبي از قبيل سقط جنين، پيشزايي، كمرويي جنين، كودكان كم وزن به دنيا آمده، عفونتهاي پس از زايمان و مرگ و مير مادران و نوزادان ميشود. میوههای خشک مانند خرمالو، آلو، کیوی، موز و آناناس منابع خوبی از پتاسیم هستند.
منیزیم:
منیزیم یک ماده مغذی است که در بیش از 300 فعالیت آنزیمی در بدن دخالت دارد. منیزیم به تنظیم فشار خون، قند خون، عضلات و اعصاب، ساخت استخوان و دندان، تقسیم سلولی و تولید انرژی کمک میکند. کمبود منیزیم در دوران بارداری باعث افزایش خطر پره اکلامپسی، سقط جنین، پره زایی، کودکان کم وزن به دنيا آمده و تشنج نوزادان میشود. مصرف منابع گیاهی منیزیم مانند بادام، گردو، پسته، کدو تخمک، اسفناج و آووکادو به پیشگیری از کمبود منیزیم در دوران بارداری کمک میکند.
فولات:
فولات یا ویتامین B9 يكي از ويتامينهاي گروه B است كه در رشد بافتهاي جديد نقش دارد. فولات برای تولید DNA و RNA، تقسیم سلولها، تولید گلبولهای قرمز و جلوگیری از عفونتها ضروری است. فولات به خصوص در سه ماهه اول بارداري بسيار حائز اهميت است زيرا در رشد سيستم عصبي جنين نقش دارد. كمبود فولات در دوران بارداري باعث افزايش خطر نقصهاي مادرزادي سيستم عصبي مثل سپینا بیفیدا (Spina bifida) يا شكاف نخاع و آنانسفالي (Anencephaly) يا عدم تكامل كامل قسمتهاي حساس مغز در جنین ميشود. منابع گياهي فولات شامل كلم بروكلي، كلم برگ، كلم قرمز، لوبيا سبز، نخود فرنگي، لپه، لوبيا چيتي، لوبيا قرمز، لپه و كدو حلوايي است.
آنتیاکسیدانها:
آنتی اکسیدانها موادی هستند که میتوانند بدن را در برابر تخریب و آسیب سلولی رادیکالهای آزاد و مولکولهای ناپایداری حفظ کنند. در دوران بارداری، آنتی اکسیدانها نقش مهمی در سلامت مادر و جنین دارند. آنتی اکسیدانها میتوانند از بروز سرطان، کمخونی، عفونت، التهاب، پیری و نقص جنین جلوگیری کنند.
برخی از فواید آنتی اکسیدانها در دوران بارداری عبارتند از: بهبود گوارش و رفع یبوست، تقویت سیستم ایمنی و مقاومت در برابر عفونتها، تامین ویتامینها و مواد معدنی ضروری برای رشد جنین.
تامین انرژی:
میوههای خشک دارای انرژی بالایی هستند که به تامین نیازهای روزانه به کالری کمک میکنند. زنان باردار نیاز به کالری بیشتری دارند تا جسم خود و جنین را تغذیه کنند. مصرف مناسب میوه های خشک میتواند به افزایش سطح انرژی و فعالیت زنان باردار کمک کند.
کاهش علائم ناخوشایند:
مصرف مناسب میوههای خشک میتواند به کاهش علائم ناخوشایند بارداری مانند تهوع، استفراغ، سرگیجه و خستگی نیز کمک کند. این علائم ممکن است باعث اختلال در خورد و خوراک زنان باردار شود و باعث کاهش وزن و سلامت جسم و روح آنها شود. خوردن مقادیر کم از ميوههاي خشك در طول روز، به حفظ قطع خوراك كمك كرده و باعث تحريك گوارش و كاهش تهوع و استفراغ ميشود.
مصرف میوههای خشک در بارداری
میوههای خشک مواد غذایی پرانرژی و مغذی هستند که فواید زیادی برای سلامت مادر و جنین دارند. اما مانند هر چیز دیگری، باید در مقدار مصرف آنها در دوران بارداری دقت کرد. به طور کلی، توصیه میشود روزانه بیشتر از 100 گرم میوه خشک مصرف نکنید. این مقدار به اندازه کافی است تا نیاز روزانه شما به ویتامینها، مواد معدنی، فیبر و آنتی اکسیدانها را تامین کند.
سعی کنید همه میوههای خشک را در یک وعده مصرف کنید. این کار باعث میشود که قند خون شما منظم شود و از افزایش وزن ناخواسته جلوگیری کنید. همچنین بهتر است قبل از ظهر این مواد غذایی را بخورید تا به بدن کمک کنید که مواد مغذی را بهتر جذب کند .
سعی کنید از میوههای خشک طبیعی و بدون شکر استفاده کنید. بعضی از محصولات با شکر یا سایر مواد نگهدارنده درست شدهاند که برای سلامت مادر و جنین خطرناک هستند. در نظر داشته باشید میوههای خشک دارای کالری زیادی هستند. بنابراین خوردن مقادیر زیاد آن موجب مصرف بیش از حد قند و کالری و در نتیجه چاقی و افزایش وزن میشود.
همچنین مصرف زیاد میوههای خشک باعث تحریک رودهها و تولید گاز معده میشود. این امر ممکن است منجر به نفخ، درد شکم، تقلب گوارش و حتی اسهال شود. این علائم نه تنها برای شما ناراحت کننده است، بله ممکن است باعث کاهش جذب مواد مغذی لازم برای رشد جنین شود.
البته توصیه میشود قبل از شروع به مصرف میوههای خشک، با پزشک یا متخصص تغذيه خود مشورت کنید و هرگونه حساسيت يا عارضه احتمالي را در نظر بگيريد.
مقدار مصرف برخی از میوههای خشک در دوران بارداری را میتوانید در جدول زیر مشاهده نمایید:
توصیههای مصرف میوه خشک در دوران بارداری
مشورت با پزشک:
قبل از شروع به مصرف هر نوع میوه خشک در دوران بارداری، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. پزشک میتواند به شما راهنمایی کند که چه مقدار و چه نوع میوه خشک را میتوانید مصرف کنید.
مصرف معقول:
مصرف میوههای خشک باید در مقادیر معقول صورت گیرد. بیش از حد مصرف این میوهها میتواند به افزایش قند خون و وزن زایمان منجر شود.
ترکیب با تغذیه سالم:
میوههای خشک میتوانند به عنوان یک مکمل به تغذیه سالم شما اضافه شوند، اما نباید جایگزین مصرف میوههای تازه شوند. باید در کنار مصرف میوههای تازه و سبزیجات نیز قرار گیرند.
با در نظر گرفتن کلیه موارد بیان شده، مصرف میوههای خشک در دوران بارداری میتواند به بهبود سلامت مادر و جنین کمک کند. این میوهها حاوی ویتامینها، مواد معدنی، فیبر و انرژی هستند که برای بارداری سالم بسیار مفیدند. با توجه به فواید و موارد نیاز، میتوانید به انتخاب و مصرف میوههای خشک در دوران بارداری توجه کنید، اما حتماً با پزشک خود مشورت کنید تا مصرف مناسب را انجام دهید.
انواع میوه خشک بدون مواد نگهدارنده و افزودنی را از فروشگاه میوه خشک آویژه تهیه و با اطمینان از کیفیت آنها مصرف نمایید.